Hamilelikte dış gebelik, döllenen yumurtanın rahim harici başka bir yerde tutunması ve tutunduğu bölgeye yerleşmesi dış gebelik olarak tanımlanır. Dış gebeliklerde canlı doğum gerçekleşme olasılığı yoktur. Döllenen yumurta genellikle fallop kanalına yerleşir ve yerleştiği yerde gelişim gösterir. Fallop kanalı haricinde servikal kanal, yumurtalıklarda da gelişme olasılığı vardır. Hamilelikte dış gebelik, her zaman bir belirtiye yol açmayabilir. Bazen hamilelik kontrolleri yapıldığında tesadüfen dış gebelik olduğu tespit edilebilir. Anne adayı belirti yaşamadığı için hamileliğinin normal mi dış gebelik mi olduğunu her zaman anlamayabilir.
Hamilelikte dış gebelik 100 kadından 1-2'sinde görülebilen, gerekli zamanda müdahale edilmediğinde hayati tehlike oluşturabilen bir sorundur. Başlangıç aşamasında belirtiler tıpkı normal hamilelik belirtileri ile aynıdır. Normal hamilelik gibi, adet gecikmesi, göğüslerde hassasiyet, mide bulantısı, kusma gibi şikâyetler ortaya çıkabilir. Hamilelik ilerledikçe normal hamilelik harici bazı belirtiler yaşanmaya başlanabilir.
Hamilelikte dış gebelik belirtileri nelerdir?
Dış gebelik nedeniyle yaşanan belirtiler genellikle hamileliğin 5-14. Haftaları arasında ortaya çıkar. Hamilelikte yaşanabilecek dış gebelik belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
Vajinal kanama: Dış gebelik belirtileri arasında yer alan vajinal kanama âdet kanaması ile tamamen farklıdır. Kanama sık aralıklarla oluşarak, kesilebilir ve yeniden başlayabilir. Rengi açık ya da koyu görülebilir. Hamile olduğunun farkında olmayan kadınlar genellikle bu kanamaları âdet kanaması ile karıştırabilir.
Tek taraflı karın ağrısı: Hamilelikte dış gebelik nedeniyle görülen ağrılar özellikle karnın tek tarafında yaşanır. Ağrı süreklidir ve oldukça şiddetli seyreder.
Omuz ağrısı: Hamilelikte dış gebeliğin omuz ağrısına neden sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Fakat, dış gebelik nedeniyle şiddetli omuz ağrısı yaşanabilir. Ağrı kol bitimi ve omuz başlangıcı yerinde şiddetli bir şekilde yaşanabilir. Daha çok yatar pozisyonda hissedilen bir ağrı türüdür.
İshal ve kusma: İshal ve kusma hamilelikte dış gebelik sebebiyle sık görülen belirtiler arasındadır.
Sindirim sistemi: İdrar ya da dışkılama sırasında karnın alt kısmında şiddetli ağrı yaşanabilir.
Hamilelikte dış gebelik nasıl gelişir?
Normal gebeliklerde döllenen yumurta fallop tüpünü aşarak rahme ulaşır ve rahme tutunarak gelişir. Dış gebelikte ise döllenen yumurta rahme ulaşamaz. Fallaop tüpü ya da başka yerde tutunarak gelişir. Rahme yerleşemeyen yumurtanın yerleştiği yerdeki ortamın gebeliğe müsait olmamasından dolayı ömrü kısa olur. Fakat yumurta çevre dokulara zarar verebilecek şekilde gelişerek büyüyebilir. Bu şekilde büyüdüğünde hamilelikte dış gebelik belirtileri yaşanmaya başlar. Yumurta yerleştiği yerde büyümeye devam ettikçe anne adayının hayatı tehlikeye girer. Dolayısıyla dış gebelik şüphesi duyan kişilerin vakit kaybetmeden doktora başvurması gerekir. Dış gebelik eğer büyüyerek fallop tüpüne zarar verirse gelecekte hamile kalma şansı azalabilir.
Hamilelikte dış gebelik riskini arttıran etkenler nelerdir?
- Anne adayının daha evvel dış gebelik öyküsü olması
- Aşırı sigara tüketimi
- Daha evvel iltihaplı pelvik hastalığı geçirmek
- Endometriozis
- Kısırlık ya da tüp ligasyonu tedavisi görmek ve ameliyat geçirmek
- Rahmi ya da üreme sistemini etkileyen enfeksiyon hastalıklarının varlığı
- Kısırlık tedavisi için kullanılan ilaçlar
- Fallop tüplerinin doğumsal olarak hasarlı olması
- 35 yaşını geçmiş olmak
- Başarısız rahim içi araç gibi aile planlaması yöntemleri
Hamilelikte dış gebelik riskleri nelerdir?
Hamilelikte dış gebelik risklerinden korunabilmek için erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir. Gebelik geç fark edildiğinde fallop tüpleri zarar geçerek dönüşü olmayan sonuçlara yol açabilir. Annenin ileride tekrar gebe kalma olasılığı azalabilir. Fetüs fallop tüpü içinde geliştiğinde tüpü çatlatarak iç kanamaya yol açabilir. İç kanama nedeniyle anne adayında ani yaşanan tansiyon düşüklüğü annenin şoka girmesine neden olabilir. Fakat bu durum dış gebelik genelde erken dönemde teşhis edilebildiği için çok nadir görülmektedir. Bunların haricinde dış gebelik anne adayında psikolojik olarak da birçok sıkıntıya yol açabilir. Halsizlik, iştah kaybı, uyku bozuklukların uzun dönem yaşanabilir.
Hamilelikte dış gebelik tedavisi nasıl yapılır?
Dış gebelik teşhis edildikten sonra, sonlandırmak amacıyla genellikle cerrahiye başvurulur. Cerrahi farklı yöntemler kullanılarak uygulanabilir. Fakat en sık kullanılan yöntem laparoskop yöntemidir. Bu yöntemde iyileşme süreci çok daha kısadır ve ufak bir alandan bölgeye girildiğinden yara izi çok daha ufak olur. İlaç tedavisi yine dış gebelik için kullanılabilir. Fakat ilaçla tedavi çok nadir durumlarda gerçekleştirilir.
